पुण्यात Extra-Pulmonary TB चे वाढत आहेत रुग्ण
पुणे: शहरात टीबीच्या प्रकरणांमध्ये चिंताजनक वाढ होत आहे, विशेषतः एक्स्ट्रा पल्मोनरी टीबीच्या प्रकरणांमध्ये लक्षणीय वाढ झाली आहे. पुण्यात ४,४१६ टीबी रुग्णांची नोंद झाली असून ४७% एक्स्ट्रा पल्मोनरी टीबी (EPTB) आहेत. आरोग्य विभागाच्या आकडेवारीनुसार, गेल्या काही महिन्यांमध्ये पुणे शहरात एक्स्ट्रा-पल्मोनरी टीबी (ईपीटीबी) रुग्णांची संख्या वाढली आहे. पुणे महानगरपालिकेने (पीएमसी) या वर्षी शहरात 4,416 टीबीचे रुग्ण आणि 78 मृत्यूची नोंद केली आहे. तथापि, यापैकी, लक्षणीय 47% टीबी प्रकरणे EPTB प्रकरणे आहेत.
टीबी म्हणजेच क्षयरोग हा मायकोबॅक्टेरियम ट्यूबरक्युलोसिसमुळे होणारा संसर्गजन्य रोग आहे, जो संक्रमित व्यक्ती तोंडातून किंवा नाकातून जीवाणू बाहेर टाकतो तेव्हा पसरतो. सामान्यतः हा रोग फुफ्फुसांमध्ये होतो, परंतु एक्स्ट्रा-पल्मोनरी हा रोग शरीराच्या इतर अवयवांमध्ये (उदा., फुफ्फुस, लिम्फ नोड्स, उदर, जननेंद्रिया, त्वचा, सांधे आणि हाडे किंवा मेंनिंजेस) प्रभावित करते तेव्हा त्याला EPTB म्हणतात. EPTB शरीरातील अक्षरशः इतर सर्व अवयवांना संक्रमित करू शकते. या रोगाचं निदान आणि उपचार करणं आव्हानात्मक ठरू शकतं कारण याची लक्षणं सामान्यतः स्पष्ट नसतात आणि अनेकदा इतर आजारांसारखीच दिसतात.
शहरातील टीबी प्रकरणांची सूचना सुधारली आहे. EPTB प्रकरणे शोधणे कठीण आहे परंतु निदान सुविधांमध्ये प्रगतीमुळे अधिक EPTB प्रकरणे नोंदवली जात आहेत,” असे क्षयरोग अधिकारी डॉ प्रशांत बोठे यांनी म्हटले आहे.
क्षयरोगावरील उपचार पीएमसी संचालित रुग्णालयांमध्ये मोफत केले जातात. सरकारने निदान केलेल्या सर्व टीबी रुग्णांचा राष्ट्रीय क्षयरोग निर्मूलन कार्यक्रम (NTEP) मध्ये समावेश केला जातो. दारिद्र्य आणि कुपोषण हे क्षयरोगासाठी महत्त्वपूर्ण जोखमीचे घटक आहेत. सरकारतर्फे निक्षय पोशन योजनेअंतर्गत रुग्णांच्या पोषण सहाय्यासाठी उपचार कालावधीत दरमहा ₹500 मिळतात.
आरोग्य विभागाची भूमिका
शहरातील बाह्य-फुफ्फुसाच्या टीबीच्या वाढत्या प्रकरणांना आळा घालण्यासाठी पुणे महापालिकेच्या आरोग्य विभागाने त्वरित उपाययोजना करण्यास सुरुवात केली आहे. टीबीच्या लक्षणांची तपासणी करण्यासाठी विशेष शिबिरांचे आयोजन केले जात आहे आणि नागरिकांना या रोगाबद्दल जागरूक करण्यासाठी जनजागृती कार्यक्रम हाती घेण्यात आले आहेत.वाढीमागची कारणे
आरोग्य तज्ञांच्या मते, पुण्यातील EPTB च्या वाढीमागील काही प्रमुख कारणे आहेत. शहरातील वाढती लोकसंख्या, दाटीवाटीमुळे रोगाचा प्रसार होण्याची शक्यता वाढते. शिवाय, काही रुग्णांमध्ये रोगप्रतिकारक शक्ती कमी असल्यामुळे, विशेषतः एचआयव्ही/एड्स, मधुमेह किंवा कुपोषण असलेल्या रुग्णांमध्ये, बाह्य-फुफ्फुसाचा टीबी होण्याची शक्यता अधिक असते. म्हणुन पुण्यात Extra-Pulmonary TB चे वाढत आहेत रुग्ण. आरोग्य विभागाने नागरिकांना टीबीची लक्षणं जाणून घ्यावी आणि कोणतीही शंका असल्यास त्वरित वैद्यकीय सल्ला घ्यावा, असे आवाहन केले आहे. तसेच, टीबीची तपासणी नियमितपणे करावी आणि उपचारांमध्ये विलंब करू नये, असेही सुचवले आहे.उपचार आणि प्रतिबंध
बाह्य-फुफ्फुसाच्या टीबीचा उपचार दीर्घकालीन आणि नियमित औषधोपचारांवर आधारित असतो.पुण्यात Extra-Pulmonary TB चे वाढत आहेत ते नियंत्रणात आणायचे असेल तर योग्य औषधं घेऊन हा रोग पूर्णपणे बरा होऊ शकतो, परंतु त्यासाठी तपासणी आणि उपचार वेळेत करणं आवश्यक आहे. पुणे महापालिकेच्या रुग्णालयांमध्ये टीबीच्या तपासणीची सुविधा मोफत उपलब्ध आहे“टीआरपी गेमिंग झोनमध्ये आज दुपारी आग लागली. बचावकार्य सुरू आहे. आग आटोक्यात आली आहे. आम्ही शक्य तितके मृतदेह बाहेर काढण्याचा प्रयत्न करत आहोत. आतापर्यंत, सुमारे 20 मृतदेह सापडले आहेत आणि त्यांना हलवण्यात आले आहे. राजकोटचे पोलीस आयुक्त राजू भार्गव यांनी सांगितले की, या प्रकरणाची अधिक चौकशी केली जाणार आहे.
पुण्यात EPTB च्या प्रकरणांमध्ये वाढ झाल्यामुळे नागरिकांनी सजग राहून योग्य ती खबरदारी घ्यावी आणि आरोग्य विभागाच्या मार्गदर्शनानुसार उपाययोजना कराव्यात. या परिस्थितीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी आरोग्य विभाग सतर्क असून, नागरिकांच्या सहकार्याची आवश्यकता आहे.
Read Also: Benefits of Daily Walking